Raport The Lancet: zmiana klimatu będzie dalej pogarszać nasze zdrowie

Tegoroczny raport zatytułowany „Konieczność reakcji w celu ochrony zdrowia ludzi przed nieodwracalnymi szkodami” (ang. „The 2023 report of the Lancet Countdown on health and climate change: the imperative for a health-centred response in a world facing irreversible harms”) podkreśla koszty braku działań w obszarze zapobiegania dalszej zmianie klimatu. Proces ten nie tylko niszczy naturalne ekosystemy, wywiera też wpływ na nasze zdrowie i życie. Tegoroczny raport to już ósma publikacja grupy ponad stu naukowców zajmujących się klimatem i zdrowiem, inżynierów, ekonomistów, politologów, specjalistów w dziedzinie zdrowia publicznego i lekarzy z 52 instytucji badawczych i agencji ONZ z całego świata, w tym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO), analizujących skutki zdrowotne zmiany klimatu w 47 różnych obszarach w celu zapewnienia kompleksowej oceny wpływu zmiany klimatu na zdrowie na całym świecie.

Dane opublikowane w tegorocznym raporcie ujawniają katastrofalne zagrożenie dla zdrowia i życia miliardów ludzi na całym świecie, wynikające z opóźnień w ograniczeniu wzrostu średniej temperatury do 1,5°C powyżej poziomu przedindustrialnego (zgodnie z rekomendacjami raportu z 2023 r.). Świat jest obecnie na drodze do osiągnięcia wzrostu temperatury o 2,7°C do 2100 r., a globalne emisje gazów cieplarnianych związane z produkcją energii osiągają nowe rekordy. Wskutek tego życie obecnych i przyszłych pokoleń jest poważnie zagrożone.

Rok 2023 – mimo, że jeszcze nie dobiegł końca – już wiadomo, że będzie najcieplejszym dotychczas odnotowanym w historii pomiarów. Według naukowców średnie temperatury sięgnęły najwyższych poziomów od ponad 100 000 lat, a na każdym kontynencie pobite zostały rekordy ciepła. Jak wskazuje raport analizujący dane z 2022 roku, ludzie byli narażeni średnio przez 86 dni na zagrażające zdrowiu wysokie temperatury, których większość była spowodowana zmianą klimatu. Liczba zgonów w wyniku upałów wzrosła wśród osób powyżej 65. roku życia o 85% w latach 2013–2022 w porównaniu z latami 1991–2000 (bez wpływu zmiany klimatu liczba zgonów wzrosłaby jedynie o 38% ze względu na starzenie się społeczeństwa). Dodatkowo, zdrowiu i życiu zagrażają coraz ostrzejsze  ekstremalne zjawiska pogodowe oraz zmieniające się warunki klimatyczne przyspieszające rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych czy chorób układu pokarmowego.

„Jesteśmy świadkami rozwijającej się katastrofy, w wyniku której zdrowie i życie miliardów ludzi na całym świecie jest zagrożone przez rekordowe upały, susze powodujące nieurodzaj, rosnący poziom głodu, coraz częstsze epidemie chorób zakaźnych oraz śmiertelne burze i powodzie” – skomentował publikację Sekretarz Generalny ONZ António Guterres.

Łączną wartość strat gospodarczych wynikających z samych ekstremalnych zjawisk pogodowych oszacowano na 264 miliardy dolarów w 2022 roku. To o 23% więcej niż w latach 2010–2014. Narażenie na ciepło doprowadziło też do utraty 490 miliardów potencjalnych godzin pracy na całym świecie w 2022 r. (czyli o prawie 42% więcej niż w latach 1991–2000), przy czym straty w dochodach stanowią znacznie większą część PKB w krajach o niskich (6,1%) i średnich dochodach (3,8%). Niestety systemy opieki zdrowotnej już teraz są nadmiernie obciążone skutkami zmiany klimatu – co potwierdziło 27% przebadanych miast (141/525).

„Raport przedstawia przekonujące dowody naukowe o coraz poważniejszym wpływie zmiany klimatu na zdrowie ludzi. Zwiększa się liczba zgonów spowodowanych ekstremalnymi temperaturami oraz rozpowszechnienie wielu chorób tropikalnych lub wynikających z suszy i braku żywności. Wiedza o tych skutkach powoli przebija się do świadomości polityków i coraz częściej ochrona zdrowia populacji staje się celem programów wdrażanych w odpowiedzi na kryzys klimatyczny” – dodaje dr hab. M. Krzyżanowski, profesor wizytujący w Imperial College London.

Raport podkreśla również nierówności zdrowotne w obszarze narażenia na konsekwencje zmiany klimatu i podkreśla szansę, jaką sprawiedliwa transformacja energetyczna oferuje w celu ich zmniejszenia, poprawy zdrowia i dobrostanu wszystkich populacji, dzięki dostępowi do zdrowej energii, czystego powietrza, wody, lepszej diety czy stworzeniu miast bardziej przyjaznych do życia.

„Dalsze spalanie paliw kopalnych to świadome niszczenie klimatu i działanie na szkodę setek milionów ludzi ponoszących najbardziej dotkliwe skutki globalnego ocieplenia. Chcąc ochronić zdrowie i zapewnić stabilną przyszłość następnym pokoleniom musimy ograniczyć wzrost temperatury do 1,5 stopnia, przyspieszyć transformację energetyczną i jak najszybciej odejść od spalania wysokoemisyjnych paliw. Wymaga to współpracy wszystkich rządów oraz podjęcia wiążących, ambitnych zobowiązań i ich pilnego wdrażania” – przestrzega Weronika Michalak z organizacji HEAL Polska, analizującej wpływ czynników środowiskowych na zdrowie publiczne.

Publikacja pojawia się w kluczowym momencie przed Szczytem Klimatycznym COP28, który odbędzie się w Dubaju za niecały miesiąc. W liście otwartym podpisanym przez 46 milionów pracowników służby zdrowia, skierowanym do prezydenta COP28 sułtana Al Jabera, wzywają jego oraz rządy wszystkich krajów, by „zaangażowali się w przyspieszone i sprawiedliwe wycofywanie paliw kopalnych oraz inwestowali w przejście na energię odnawialną”.

Raport można przeczytać TUTAJ
Załącznik do raportu dostępny jest TUTAJ