Debata Klimat dla Zdrowia
„Dr Maria Neira, Dyrektor Departamentu Środowiska, Zmian Klimatu i Zdrowia WHO na Konferencji ONZ w sprawie zmian klimatu (COP 28, listopad-grudzień 2023 r.) nazwała zmiany klimatyczne potencjalnie największym wyzwaniem zdrowotnym XXI w., zaś kryzys klimatyczny kryzysem zdrowotnym.
– Zanieczyszczenie powietrza kosztuje globalną gospodarkę 5 bilionów dolarów rocznie w kosztach opieki społecznej.
– Każdego roku około 7 mln ludzi na całym świecie umiera przedwcześnie z powodu zanieczyszczenia powietrza.
– W Polsce z tego powodu odnotowuje się ponad 47 000 przedwczesnych zgonów rocznie. Polska jest krajem o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w całej Unii Europejskiej.
Celem wydarzenia było stworzenie platformy dialogu reprezentantów środowiska medycznego, naukowców, strony społecznej, reprezentantów biznesu i podmiotów skupionych wokół tematyki OZE z decydentami. Bierzemy pod uwagę aktualny kontekst zdrowotny i prawno-systemowy, by mówić o najpilniejszych wyzwaniach służących niwelowaniu negatywnego wpływu środowiska na zdrowie Polaków; skuteczniejszym wspieraniu rozwoju sektora OZE, w tym wielkoskalowych farm fotowoltaicznych, nowoczesnego i efektywnego ciepłownictwa, czystego transportu, energetyki wiatrowej i energetyki rozproszonej, nowoczesnych technologii, zdrowej żywności, a także wiarygodnej, szerokiej edukacji społeczeństwa.
Do udziału w debacie zaprosiliśmy naukowców, polityków, przedstawicieli środowiska medycznego, stowarzyszeń branżowych, biznesu i dziennikarzy.
Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”, otwierając wydarzenie, podkreślił, że zaniedbania dotyczące zanieczyszczania środowiska w czasach PRL odbiły się bardzo negatywnie na zdrowiu osób z jego pokolenia. Deklarował, że łamy dziennika są otwarte dla tej tematyki.
Gości powitała także Anna Jasińska, rzeczniczka MRS, która zarysowała obszar zainteresowania swojej organizacji. – Już osiem lat temu postawiliśmy tezę, że nie ma ważniejszej sprawy niż zdrowie. Ten dialog dotyczący troski o zdrowie ma sens tylko wtedy, gdy dyskusja odbywa się z udziałem osób decyzyjnych. A to właśnie ma miejsce dziś, w tej debacie – podkreśliła.
Miłosz Motyka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska (MKiŚ), podkreślił, że o transformacji energetycznej w Polsce mówi się w kontekście rachunku ekonomicznego, a nie środowiska i zdrowia. Minister uzasadniał, że aby to zmienić, ważne jest podnoszenie świadomości społeczeństwa, edukacja klimatyczna i ekologiczna. To najważniejsze dziś wyzwanie dla klasy politycznej, samorządów i naukowców. – Ekologia nie jest tylko dodatkiem do polityki. Ta presja musi być jeszcze silniejsza. Musimy mówić o zyskach i zachętach. To nie jest coś, co nam się narzuca. To jest coś, co nam się realnie opłaca – podkreślał.
Prof. Alicja Chybicka, przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu „Rodzice dla Klimatu”, która jest także hamatoonkologiem przypomniała, że zmiany zachodzące w środowisku przyczyniają się do genetycznych zmian, leżących u podłoża rozwoju chorób nowotworowych i innych chorób. Dotyczy to osób w każdym wieku.
– Maria Andrzejewska, dyrektor generalna Centrum UNEP/GRID-Warszawa, mówiła, że według najnowszego raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) Europa jest najszybciej ogrzewającym się kontynentem. Wskazała, że Unia od dawna zdaje sobie sprawę z konieczności działania i ma szereg inicjatyw zmierzających nie tylko do redukcji emisji, ale też adaptacji do zmian klimatu. Szybkiej reakcji wymagają skutki zdrowotne kryzysu klimatycznego, jak też wzmocnienie systemu opieki zdrowotnej, aby mógł poradzić sobie z tym ogromnie złożonym tematem.
Głos w dyskusji zajęli pozostali uczestnicy debaty:
- Dr Anna Gałązka, główny specjalista Zespołu Zdrowia i Spraw Socjalnych Biura Rzecznika Praw Dziecka
- Zbigniew M. Karaczun, prof. SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej
- Dr Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii, Narodowy Instytut Onkologii w Warszawie, współzałożyciel MRS
- Weronika Michalak, dyrektor w HEAL Poland
- Mec. Piotr Mierzejewski, dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w BRPO, współprzewodniczący Komisji Ekspertów ds. Zdrowia, współprzewodniczący Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego przy RPO
- Dr hab. n med. i n. o zdr. Barbara Piekarska, konsultant krajowa w dziedzinie zdrowia środowiskowego, Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii, WUM
- Prof. dr hab. Bolesław Samoliński, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego oraz Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii WUM, Lekarze dla Klimatu
- Dr Michał Sutkowski, rzecznik prasowy Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, Lekarze dla Klimatu, współzałożyciel MRS
- Marzena Wichniarz, współzałożycielka ruchu Rodzice dla Klimatu
- Prof. Tadeusz Zielonka, przewodniczący Koalicji Lekarzy i Naukowców na Rzecz Czystego Powietrza.
Prezentacji dobrych praktyk stosowanych przez firmy, które mają pozytywny wpływ na środowisko naturalne i zdrowie człowieka dokonały przedstawicielki Grupy Polpharma: Pani Agata Łapińska-Smolińska, Dyrektorka Marketingu Rx, Prezeska Naukowej Fundacji Polpharmy i Pani Barbara Misiewicz-Jagielak, Dyrektorka Działu Polityki Cenowej i Relacji Zewnętrznych.
Dziękujemy wszystkim uczestnikom za udział w debacie i ważny głos w dyskusji. Szczególne podziękowania kierujemy do współorganizatora i partnerów wydarzenia.
Partnerami debaty byli:
fot. Robert Gardziński